Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary to jeden ze sposobów pozwalających na skrócenie czasu odbywania orzeczonej kary przez sąd. Zwolnienie z odbycia reszty kary odnosi się nie tylko do osadzenia w więzieniu, a więc kary pozbawienia wolności, ale również ograniczenia pozbawienia wolności. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa, dlatego należy spełnić szereg wymagań, aby sąd rozpatrzył wniosek o przedterminowe zwolnienie pozytywnie. Skazany lub jego obrońca, w zależności kto będzie sporządzał rzeczowy wniosek powinien wykazać się silną i konkretną argumentacją. Oprócz spełnienia tzw. Formalnych przesłanek o których mowa będzie poniżej, ważna jest postawa skazanego i jego zachowanie podczas odbywania kary pozbawienia wolności.

Warunki pozwalające na zastosowanie warunkowego przedterminowego zwolnienia

Art. 77 k.k. stanowi, że skazany na karę pozbawienia wolności może zostać warunkowo zwolniony z obowiązku odbycia reszty kary jeżeli sąd poweźmie przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności – nie popełni ponownie przestępstwa. Sąd bierze pod uwagę:

postawę sprawcy- to stosunek danej osoby do czegoś. Sąd bierze pod uwagę przy ocenie zwłaszcza stosunek skazanego do przestrzegania porządku prawnego, stosunek do norm oraz reguł społecznych, a także skłonność do naruszania cudzych dóbr prawnych oraz stosunek do popełnionego przestępstwa. Trzeba uwzględnić również postawę życiową, a więc jak sprawca organizował swe życie przed popełnionym przestępstwem, po jego popełnieniu, czy miał stałe zatrudnienie, a jeśli tak – czy obowiązki pracownicze realizował sumiennie. Nie bez znaczenia jest również postawa skazanego na przyszłość. Pozytywnie należy oceniać aktywność sprawcy w zakresie pomagania innym, zaangażowanie w pracę nad sobą, krytyczne podejście do samego siebie oraz podejmowanie szczerych starań co do zmiany swego charakteru, osobowości, walkę z pokusami. Negatywie świadczy natomiast bierna postawa skazanego;
właściwości i warunki osobiste sprawcy- to elementy związane z charakterem sprawcy oraz jego osobowością. Właściwości osobiste to zarówno właściwości fizyczne, jak i psychiczne człowieka. W ramach tej przesłanki trzeba brać pod uwagę wiek, stan zdrowia, poziom rozwoju intelektualnego, temperament, zdolność do samokrytyki, wrażliwość sumienia. Warunki osobiste zaś to przede wszystkim warunki środowiskowe (środowisko, z którego sprawca pochodzi, w którym żył przed popełnieniem i po popełnieniu przestępstwa, a także środowisko, z którym utrzymuje kontakty), sytuację mieszkaniową oraz środowisko, w którym sprawca będzie pracował;
okoliczności popełnienia przestępstwa- to wszystkie fakty i sytuacje mające związek z popełnionym przestępstwem. Nie muszą to być okoliczności, które zachodziły w chwili popełnienia przestępstwa, mogą to być również okoliczności poprzedzające jego popełnienie, a także następujące po nim;
zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary- to zachowanie/czynność podjęta przez skazanego po popełnieniu przestępstwa. Zalicza się tutaj również zachowanie skazanego np. podczas przerwy w jej wykonywaniu. Ustawodawca nie określił jakie dokładnie zachowanie skazanego po popełnieniu przestępstwa należy brać pod uwagę przy ustalaniu pozytywnej prognozy. W szczególności należy brać pod uwagę zachowanie w stosunku do pokrzywdzonego, czy dążenie do naprawienia szkody.

Powyższe warunki podlegają ocenie przez Sąd, który kieruje się zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego. Przesłanką formalną zaś jest wymagany ustawą czas odbytej już kary. Ogólna zasada wskazuje, że skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary. Kodeks karny przewiduje również wyjątkowe sytuacje:

recydywiści (skazani po raz kolejni) muszą odbyć co najmniej 2/3 albo 3/4 kary.
natomiast w przypadku skazania na 25 lat pozbawienia wolności o warunkowe zwolnienie można wnioskować po 15 latach kary, a w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu przynajmniej 25 lat kary.

Skazany niezależnie od w/w warunków może zostać warunkowo zwolniony po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności. Sąd może również określić surowsze warunki ograniczenia, w szczególnie uzasadnionych wypadkach.

Pozostałe przesłanki uprawniające do zastosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia
Ogólnie rzecz ujmując, przesłanką do zastosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary jest tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna.

Procedura wnioskowania o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary

Podmiotami uprawnionymi do złożenia wniosku są: skazany, jego obrońca, a także dyrektor zakładu karnego albo kurator sądowy. Wniosek rozpatruje sąd penitencjarny. W sprawie wziąć udział może dodatkowo prokurator. Wniosek podlega opłacie 45 zł. Na odmowę udzielenia zgody na warunkowe przedterminowe zwolnienie przysługuje zażalenie. Kolejny wniosek o przedterminowe zwolnienie sąd może rozpatrzeć po upływie określonego w ustawie terminu, tj. w przypadku:

kary do 3 lat pozbawienia wolności – po upływie 3 miesięcy od daty odmowy przyznania warunkowego zwolnienia;
kary powyżej 3 lat pozbawienia wolności – 6 miesięcy od daty odmowy przyznania warunkowego zwolnienia;

Okres próby

Przy zastosowaniu warunkowego przedterminowego zwolnienia sąd orzeka wobec skazanego okres prób od 2 do 5 lat. Obostrzenia w tym zakresie są przewidziane dla multirecydywistów dla których okres próby nie może wynosić mniej niż 3 lata oraz dla osób zwolnionych z wykonywania kary 25 lat lub dożywocia okres próby wynosi 10 lat. W tym okresie warunkowe zwolnienie może zostać odwołane jeżeli skazany będzie łamał prawo, w szczególności gdy popełni przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności. W tym wypadku odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia jest obowiązkowe. W innych sytuacjach, np. gdy skazany w sprawie karnej będzie rażąco naruszał porządek prawny odwołanie zwolnienia jest dobrowolne i zależy od uznania sądu. Kolejne warunkowe zwolnienie w takiej sytuacji może nastąpić dopiero po upływie roku odbywania kary pozbawienia wolności, a okres próby nie jest wliczany do czasu odbywania kary.

Pozytywną konsekwencją warunkowego przedterminowego zwolnienia jest również uznanie kary za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia jeżeli w okresie próby oraz w trakcie 6 miesięcy po jej zakończeniu nie odwołano warunkowego zwolnienia. Znaczy to, że jeżeli skazany pozytywnie przejdzie okres próby, to zatarcie skazania nastąpi od dnia warunkowego zwolnienia, a nie ukończenia okresu próby.

Kiedy sąd nie udzieli rozwodu? Przeczytaj na naszym blogu